Heykel Nasıl Yapılır

Bildiğiniz üzere Heykel Sanatı; taşla, Ahşap işlemelerle, maden çeşitleriyle, kil veya alçı gibi çeşitli maddelerin yontulmasıyla hatta kalay, tunç, bakır, kurşun gibi metaller önceden hazırladığımız kalıplara dökülerek, ağaç, taş gibi malzemeler oyularak, yahut farklı materyalleri birbirine karıştırılarak yapılan bir sanat türüdür. Kısacası Heykel yapımında kullanılan başlıca teknikler; oyma, biçimlendirme, inşa ve birleştirmedir diyebiliriz.

Heykeltraş hem bir tasarımcı, aynı zamanda uygulayıcıdır. Özellikle büyük tasarımlarda her basamağı tek Heykeltraşın yerine getirmesi zor olabilir. Kimi tasarımlarda heykeltraş, sadece mimar ya da endüstri tasarımcısı gibi çalışır, heykelin tamamlanmasını bütünüyle uygulamacı yerine getirir. Ayrıca oldukça büyük boyutlu heykellerin yerleştirilmesinde mühendislere de gerek duyulabilir.

Heykel yapımında başlıca üç yöntem kullanılır; oyma, döküm ve biçimlendirme. Seçilecek yöntem kullanılan maddeye/gerece göre değişkenlik gösterebilir.

Geçmiş tarihten beri kullanıldığı bilinen en eski yöntem oyma yöntemidir. Ülkemizdeki arkeolojik kalıntılarda ve müzelerde yer alan Eski Yunan heykelleri bu yöntemle yapılmıştır. Heykeltraş bir kütleyi keski, çekiç, törpü gibi kesici aletlerle oyup yontarak istediği şekli verir. Ahşaptan yapılan heykellerde de aynı yöntem kullanılır.

Buişlemlerin yapımı sırasında, yoğrulan malzemelere el ile şekil verilmesine biçimlendirme deriz. Burada kullanılan malzemeler; kil, balmumu ve alçıdır. Metal ve ahşap malzemelerden de yararlanılmakta ve malzemeye asıl biçim veren sanatçının elleridir. Eski tarihi çağlardan kalma kil heykeller, biçimlendirmenin çok eski bir teknik olduğunu gösterir. Bu teknik oyma tekniğinin tam tersine, malzemenin eksiltilerek değil, artırılarak biçimlendirilmesine dayanır. Oymadan farklı olarak, biçimlendirme sırasında yapıtta bazı düzeltmeler yapılabilir. Yoğrulabilir malzemeyle oluşturulan bir tasarım metal, alçı, beton gibi daha sert ve dayanıklı malzemelerden yapılacak heykeller için model olarak kullanılabilir.

Seramik Çömlek gibi modeller yapmanın yöntemlerinden biri ise kangal tekniğidir. Kil önce avuç içinde yılan gibi upuzun yuvarlanır. Sonra bu yuvarlak şeritler halkalar oluşturacak gibi üst üste konarak model aşağıdan yukarıya doğru biçimlendirilir {bak. Çanak Çömlek). Yuvarlak bir çukur kap ya da kavanoz türünden nesnelerin yapımında başvurulan bu yöntem baş ya da gövde yapımına uygun değildir. Çünkü kil bu biçimde kullanıldığında çok çabuk sertleşir ve düzeltmeler ya da değişiklikler için fazla zaman tanımaz.

Önceden biçimlendirilmiş malzeme parçalan bir araya getirilerek, tek bir malzeme kütlesinin kullanıldığı oyma ve biçimlendirme yöntemlerinden farklı olarak, birleştirme yönteminde metal borular, çubuklar, levhalar ya da sac, çıta, kalas, formika, cam, kumaş, tel ya da ip gibi çok çeşitli malzemeler kullanılabilir. Birleştirme terimi daha çok, buluntu nesnele-rin ya da hazır nesnelerin bir araya getirilmesiyle yapılan heykeller için kullanılır. Oksijen kaynağının heykel yapımında kullanılması, günümüz metal heykelciliğine büyük bir yenilik getirmiştir. Metal heykellerde, kaynağın yanı sıra lehimleme ve dövme gibi teknikler de kullanılır.

Heykelleri tamamlanmış hale getirmek için cilalama, boyama, yaldızlama, altın ya da gümüşle kaplama gibi işlemler yapılır. Taş yada mermer heykellere cilalama, ahşap heykellere ise cilalamanın yanı sıra, boyama ve yaldızlama da uygulanır. Eski Yunan mermer heykellerinin boyandığı bilinmektedir. Metal heykellerin yüzeyinde kimyasal yollardan pas etkisi elde edilebilir. Ayrıca metalden ya da özel olarak hazırlanmış başka malzemelerden yapılmış heykeller elektroliz yoluyla krom, gümüş, altın, bakır ve nikel gibi metallerle kaplanabilir.